آیین‌نامه پذیرش بدون آزمون استعدادهای درخشان در دوره تحصیلی کارشناسی ارشد
مقدمه
در اجرای سیاست‌های حمایت و هدایت استعدادهای درخشان مصوب جلسه ۴۱۹ تاریخ 22/۲/77 شورای عالی انقلاب فرهنگی و بند ۵ بخش ج از ماده ۲ قانون اهداف، وظایف و تشکیلات وزارت علوم، تحقیقات و فناوری مصوب تاریخ 18/۵/83 مجلس شورای اسلامی مبنی بر برنامه‌ریزی برای شناسایی و حمایت از استعدادهای درخشان و هدایت آن‌ها به‌سمت اولویت‌های راهبردی کشور در حوزه‌های مختلف علوم و نیز در اجرای ماده ۶۴ قانون برنامه پنج‌ساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران مبنی بر حمایت از نخبگان علمی کشور و به‌منظور تسهیل ادامه تحصیل برگزیدگان علمی و تحقق آموزش نیازمحور، این آیین‌نامه تدوین می‌شود.
ماده 1: به‌منظور رعایت اختصار، واژه‌های زیر در این آیین‌نامه به کار می‌رود:
وزارت: وزارت علوم، تحقیقات و فناوری؛
شورای هدایت: شورای هدایت استعدادهای درخشان وزارت علوم، تحقیقات و فناوری؛
سازمان سنجش: سازمان سنجش آموزش کشور؛
دانشگاه: هر یک از دانشگاه‌ها و مؤسسه‌های آموزش عالی و پژوهشی کشور که طبق مقررات دو وزارتخانه علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی فعالیت می‌کنند؛
کد رشته محل: شماره اختصاصی هر رشته تحصیلی در هر دانشگاه که در دفترچه راهنمای انتخاب رشته آزمون سراسری در سال ورود دانشجو به دانشگاه درج می‌شود؛
کد محل تحصیل: شماره اختصاصی هر رشته- گرایش تحصیلی در هر دانشگاه که در دفترچۀ راهنمای انتخاب رشته‌های تحصیلی آزمون ورودی دوره‌های کارشناسی ارشد ناپیوسته در سال ورود دانشجو به دانشگاه درج می‌شود؛
هم‌رشته – هم‌ورودی: دانشجویان ورودی در هر یک از کد رشته محل‌هایی که در دفترچه راهنمای انتخاب رشته تحصیلی آزمون سراسری سازمان سنجش در سال ورود دانشجو درج می‌شود؛
ماده 2: دانشگاه اختیار دارد ظرفیت پذیرش بدون آزمون در دوره کارشناسی ارشد خود در هر کد محل تحصیل را به‌صورت مازاد بر ظرفیت پذیرش با آزمون به دانشجویان دوره کارشناسی پیوسته که براساس قانون سنجش و پذیرش دانشجو در دوره یادشده واردشده‌اند، با رعایت شرایط آیین‌نامه اختصاص دهد.
ماده 3: متقاضیان استفاده از تسهیلات این آیین‌نامه باید دارای شرایط زیر باشند:
3-1- دانشجو پس از ۶ نیمسال تحصیلی با گذراندن حداقل سه‌چهارم واحدهای درسی مصوب شورای عالی برنامه‌ریزی آموزشی (عدد غیرصحیح تعداد واحدها به پایین گرد شود) ازنظر معدل کل نمرات جزو بیست درصد برتر (عدد غیرصحیح به‌صورت ریاضی گرد و به عدد صحیح تبدیل شود) دانشجویان هم‌رشته- هم‌ورودی خود باشد؛
3-2- دانشجو حداکثر در مدت هشت نیمسال تحصیلی دانش‌آموخته شود؛
تبصره 1: برای دانشجویان تحصیل هم‌زمان به استناد «آیین‌نامه تحصیل هم‌زمان در دو رشته ویژه دانشجویان استعداد درخشان»، مدت تحصیل ده نیمسال است و در رشته‌ای که سایر شرایط این آیین‌نامه را داشته باشند، می‌توانند از تسهیلات مربوط بهره‌مند شوند.
تبصره 2: برای دانشجویانی که در طرح کارورزی/ کارآموزی بلندمدت در دوره کارشناسی پیوسته خود شرکت کرده‌اند، به‌تناسب دوره کارورزی (۳ تا ۱۲ ماه) مدت مجاز حداکثر ده نیمسال تحصیلی است. جزییات بهره‌مندی از این تبصره مطابق ابلاغیه 184326/2 تاریخ 28/۸/99 مصوب شورای هدایت می‌باشد.
تبصره 3: برای دانشجویانی که در دوره کارشناسی پیوسته خود در دوره‌های فرعی (گذراندن واحدهای درسی مازاد از سایر رشته‌ها) شرکت کرده‌اند، مدت مجاز حداکثر نه نیمسال تحصیلی است و رتبه‌بندی نامبردگان مطابق بند ۳-۱ ماده ۳ و بدون احتساب واحدهای درسی دوره فرعی انجام می‌شود.
تبصره 4: برای خانم‌هایی که در دوره کارشناسی پیوسته خود صاحب فرزند شده‌اند و از مرخصی بارداری بدون احتساب در سنوات و با تائید دانشگاه استفاده کرده‌اند، مدت مجاز حداکثر ده نیمسال تحصیلی است.
تبصره 5: برای دانشجویان مهمان، انتقالی یا تغییر رشته، مدت مجاز از ورود به رشته یا دانشگاه اول تا دانش‌آموختگی از رشته یا دانشگاه دوم، حداکثر ۸ نیمسال است و مقایسه متقاضیان برای رتبه‌بندی و تعیین بیست درصد برتر با دانشجویان دانشگاهی انجام می‌شود که بیشترین واحد درسی خود را با آن‌ها گذرانده‌اند.
تبصره 6: برای دانشجویان موضوع تبصره‌های 1، 2، ۴ که در مدت نه یا ده نیمسال دانش‌آموخته می‌شوند، (به‌ترتیب) معدل هفت یا هشت نیمسال ایشان با گذراندن سه‌چهارم واحدهای درسی مصوب، با معدل شش نیمسال دانشجویان هم‌رشته‌ای که بیشترین واحدهای درسی خود را با ایشان گذرانده‌اند مقایسه می‌شود.
تبصره 7: برای دانشجویانی که براساس برنامه درسی مصوب شورای عالی برنامه‌ریزی آموزشی در مدت نه یا ده نیمسال دانش‌آموخته می‌شوند، (به‌ترتیب) معدل هفت یا هشت نیمسال ایشان با گذراندن سه‌چهارم واحدهای درسی مصوب، بررسی می‌شود.
3-3- پذیرش برای سال تحصیلی بلافاصله پس از دانش‌آموختگی و صرفاً برای یک‌بار امکان‌پذیر است؛
3-4- پذیرش در رشته‌های تحصیلی مرتبط به رشته دوره کارشناسی، براساس تشخیص گروه آموزشی و تأیید شورای تحصیلات تکمیلی دانشگاه امکان‌پذیر است؛
3-5- احراز شرایط اختصاصی دانشگاه.
ماده 4: شرایط پذیرش در دوره کارشناسی ارشد
4-1- ظرفیت پذیرش روزانه بدون آزمون حداکثر به‌اندازه ۴۰ درصد ظرفیت پذیرش با آزمون دوره روزانه در هر کد محل تحصیل است (عدد غیرصحیح به‌صورت ریاضی گرد و به عدد صحیح تبدیل شود)، که اختصاص دوسوم این ظرفیت به دانش‌آموختگان همان دانشگاه و یک‌سوم باقیمانده به دانش‌آموختگان سایر دانشگاه‌ها الزامی است.
تبصره 1: دانشگاه مجاز است در آن دسته از رشته‌های دایر دوره کارشناسی ارشد که در دوره کارشناسی آن رشته‌ها دانشجو نمی‌پذیرد، تمام ظرفیت پذیرش بدون آزمون استعداد درخشان خود را به حائزین شرایط سایر دانشگاه‌ها اختصاص دهد. در غیر این‌صورت امکان جایگزینی وجود ندارد.
تبصره 2: در دانشگاه‌هایی که دانشجو به‌صورت تعهد خدمت پذیرفته می‌شود، دانشگاه می‌تواند در صورت پذیرش دانشجو استعداد درخشان با تعهد خدمت، تمام ظرفیت پذیرش بدون آزمون استعداد درخشان خود را به حائزین شرایط سایر دانشگاه‌ها اختصاص دهد.
4-2- ظرفیت پذیرش بدون آزمون در دانشگاه‌ها و در دوره‌های غیرروزانه دارای مجوز برگزاری دوره کارشناسی ارشد که بر اساس قانون سنجش و پذیرش دانشجو می‌پذیرند، حداکثر به‌اندازه ۱۰ درصد ظرفیت پذیرش با آزمون در هر کد محل تحصیل است.
تبصره 3: چنانچه بیست درصد برتر دانشجویان حائز شرایط این ماده، به‌دلیل انصراف یا عدم تقاضا، از تسهیلات مربوط استفاده نکردند و ظرفیت دوسوم پذیرش بدون آزمون دوره کارشناسی ارشد رشته‌ای تکمیل نشد، در این صورت دانشگاه مجاز به جایگزینی صرفاً ده درصد برتر بعدی همان دانشگاه با اولویت رتبه متقاضیان در قالب ظرفیت دوسوم آن رشته می‌باشد.
ماده 5: دانشگاه اختیار دارد متقاضیانی را که در طول شش نیمسال تحصیلی دانش‌آموخته شوند و به لحاظ معدل کل در مقایسه با معدل کل نمرات هشت نیمسال دانشجویان هم‌رشته و غیر هم‌ورودی خود جزو بیست درصد برتر باشند، به‌صورت مازاد بر ظرفیت پذیرش بدون آزمون در دوره کارشناسی ارشد همان سال پذیرش کند.
ماده 6: دانشگاه اختیار دارد برگزیدگان رتبه‌های اول تا پانزدهم نهایی المپیادهای علمی- دانشجویی را برای ورود به همان رشته یا رشته‌های مرتبط به تشخیص کارگروه‌های تخصصی برنامه‌ریزی و گسترش آموزش عالی، با ارائه معرفی‌نامه از دبیرخانه المپیاد، به‌صورت مازاد بر ظرفیت پذیرش با آزمون پذیرش کند.
ماده 7: پذیرش از طریق این آیین‌نامه در دوره‌های روزانه به‌صورت رایگان و در سایر دوره‌ها براساس مصوبه هیأت امنای دانشگاه انجام می‌شود.
ماده 8: اتباع غیرایرانی «مقیم ایران» ورودی دوره کارشناسی پیوسته سال تحصیلی ۱۴۰۰-۱۳۹۹ و بعدازآن در صورت داشتن شرایط می‌تواند از تسهیلات این آیین‌نامه بهره‌مند شود.
ماده 9: دانشگاه موظف است برای پذیرش مهرماه سال تحصیلی آینده خود، فراخوان رسمی و عمومی را تا اول آبان ماه سال تحصیلی جاری اعلام کند و نتیجه پذیرش اولیه را تا پایان دی‌ماه به متقاضیان اطلاع دهد.
تبصره 1: در صورت داشتن پذیرش با آزمون در نیمسال دوم تحصیلی (به استناد که محل تحصیل مندرج در دفترچه آزمون) دانشگاه موظف است تا نیمه اول آبان ماه همان سال تحصیلی فراخوان رسمی و عمومی خود را اعلام کند.
ماده 10: دانشگاه می‌تواند با رعایت شرایط مندرج در این آیین‌نامه، نسبت به پذیرش حائزین شرایط اقدام نماید اسامی پذیرفته‌شدگان باید توسط معاون آموزشی و تحصیلات تکمیلی دانشگاه برای تأیید صلاحیت عمومی به سازمان سنجش ارسال شود و قطعی شدن ثبت‌نام منوط به تأیید سازمان مذکور است.
ماده 11: توافق‌نامه «حمایت از جذب استعدادهای برتر در رشته‌های اولویت‌دار کشور» با بنیاد ملی نخبگان (ابلاغیه شماره 144364/11 تاریخ 6/۶/1401) برای پذیرش بدون آزمون مورد تائید می‌باشد.
ماده 12: پذیرش دانشجویان نمونه کشوری در هرسال تحصیلی براساس مصوبه شورای هدایت و با معرفی حائزین شرایط توسط سازمان سنجش به دانشگاه انجام می‌شود.
ماده 13: مسئولیت حسن اجرای این آیین‌نامه و هرگونه پاسخگویی قانونی مترتب بر آن برعهده دانشگاه پذیرنده است و نظارت بر اجرا به عهده سازمان سنجش و شرح و تفسیر مفاد آن برعهدۀ معاونت آموزشی وزارت خواهد بود.
ماده 14: این آیین‌نامه مشتمل بر یک مقدمه، ۱۴ ماده و ۱۱ تبصره در جلسه شماره ۷۸ مورخ 30/۷/1401 شورای هدایت استعدادهای درخشان وزارت علوم، تحقیقات و فناوری به تصویب رسید و جایگزین «آیین‌نامه پذیرش بدون آزمون استعدادهای درخشان در دوره کارشناسی ارشد» ابلاغیه شماره 301041/11 تاریخ 6/۱۱/98) و مصوبات مربوط به پذیرش بدون آزمون در دوره کارشناسی ارشد می‌شود و برای پذیرش دانشجو از شروع سال تحصیلی ۱۴۰۳-۱۴۰۲ لازم‌الاجراست.
