آیین‌نامه پذیرش بدون آزمون استعدادهای درخشان در دوره تحصیلی دکتری
مقدمه
در اجرای سیاست‌های حمایت و هدایت استعدادهای درخشان مصوب جلسه ۴۱۹ مورخ 22/۲/77 شورای عالی انقلاب فرهنگی و بند ۵ بخش ج از ماده ۲ قانون اهداف، وظایف و تشکیلات وزارت علوم، تحقیقات فناوری مصوب جلسه مورخ 18/۵/53 مجلس شورای اسلامی مبنی بر برنامه‌ریزی برای شناسایی و حمایت از استعدادهای درخشان و هدایت آن‌ها به سمت اولویت‌های راهبردی کشور در حوزه‌های مختلف علوم و نیز در اجرای ماده ۶۴ قانون برنامه پنج‌ساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران مبنی بر حمایت از نخبگان علمی کشور و به‌منظور تسهیل ادامه تحصیل برگزیدگان علمی و تحقق آموزش نیاز محور این آیین‌نامه تدوین می‌شود.
ماده 1: به‌منظور رعایت اختصار، واژه‌های زیر در این آیین‌نامه به کار می‌رود:
وزارت: وزارت علوم تحقیقات و فناوری؛
شورای هدایت: شورای هدایت استعدادهای درخشان وزارت علوم، تحقیقات و فناوری؛
سازمان سنجش: سازمان سنجش آموزش کشور؛
دانشگاه: هر یک از دانشگاه‌ها و مؤسسه‌های آموزش عالی و پژوهشی کشور که طبق مقررات وزارتین علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی فعالیت می‌کنند؛
کد رشته محل: شماره اختصاصی هر رشته- گرایش تحصیلی در هر دانشگاه که در دفترچه راهنمای انتخاب رشته آزمون ورودی مقطع دکتری نیمه‌متمرکز در سال ورود دانشجو به دانشگاه درج می‌شود؛
کد محل تحصیل: شماره اختصاصی هر رشته- گرایش تحصیلی در هر دانشگاه که در دفترچۀ راهنمای انتخاب رشته آزمون ورودی مقطع کارشناسی ارشد ناپیوسته در سال ورود دانشجو به دانشگاه درج می‌شود؛
ماده 2: دانشگاه اختیار دارد ظرفیت پذیرش بدون آزمون در دوره دکتری خود در هر کد رشته محل را به‌صورت مازاد بر ظرفیت پذیرش با آزمون به دانشجویان/ دانش‌آموختگان دوره کارشناسی ارشد که براساس قانون سنجش و پذیرش دانشجو در دوره یادشده وارد شده‌اند، با رعایت شرایط آیین‌نامه اختصاص دهد.
ماده 3: متقاضیان استفاده از تسهیلات این آیین‌نامه باید دارای شرایط زیر باشند:
3-1- داشتن حداقل معدل کل ۱۶ در دوره کارشناسی و معدل کل ۱۷ در دوره کارشناسی ارشد مرتبط یا معدل همترازشده هر یک از دوره‌های یادشده طبق دستورالعمل مصوب شورای تحصیلات تکمیلی دانشگاه (معدل دوره کارشناسی ارشد بدون احتساب نمره پایان‌نامه)؛
تبصره 1: ملاک ارزیابی معدل دانشجویان دوره کارشناسی ارشد پیوسته، معدل کل دوره با رعایت حداقل ۱۷ یا معدل همترازشده دوره یادشده طبق دستورالعمل مصوب شورای تحصیلات تکمیلی دانشگاه (بدون احتساب نمره پایان‌نامه) است.
3-2- از تاریخ دانش‌آموختگی متقاضی تا اول مهرماه سال پذیرش در دوره دکتری، بیش از دو سال نگذشته باشد؛
۳-۳- کسب حداقل ۶۰ امتیاز از فعالیت‌های آموزشی، پژوهشی و مصاحبه مطابق جدول‌های ارزشیابی پیوست ضروری است؛
3-4- پذیرش در رشته‌های تحصیلی مرتبط به رشته دوره کارشناسی ارشد، براساس تشخیص گروه آموزشی و تأیید شورای تحصیلات تکمیلی دانشگاه امکان‌پذیر است. مدرک کارشناسی مدنظر در این آیین‌نامه باید پیش از مدرک کارشناسی ارشد مرتبط اخذ شده باشد؛
3-5- دارندگان مدرک حوزوی معادل کارشناسی چنانچه دوره کارشناسی ارشد خود را از طریق آزمون تحصیلات تکمیلی سازمان سنجش وارد شده‌اند، با احراز سایر شرایط می‌توانند متقاضی استفاده از تسهیلات این آیین‌نامه باشند؛
3-6- احراز شرایط اختصاصی دانشگاه.
ماده 4: شرایط پذیرش در دوره دکتری
4-1- ظرفیت پذیرش روزانه بدون آزمون حداکثر به‌اندازه ۲۰ درصد ظرفیت پذیرش با آزمون دوره روزانه در هر کد رشته محل (عدد غیر صحیح به‌صورت ریاضی گرد و به عدد صحیح تبدیل شود) است.
4-2- ظرفیت پذیرش بدون آزمون در دانشگاه‌ها و در دوره‌های غیرروزانه دارای مجوز برگزاری دوره دکتری که براساس قانون سنجش و پذیرش دانشجو می‌پذیرند، حداکثر به‌اندازه ۲۰ درصد ظرفیت پذیرش با آزمون در هر کد رشته محل (عدد غیر صحیح به‌صورت ریاضی گرد و به عدد صحیح تبدیل شود) است.
تبصره 1: نحوه امتیازدهی به داوطلبان در هر یک از ردیف‌های جداول ارزشیابی، طبق دستورالعمل مصوب شورای تحصیلات تکمیلی دانشگاه انجام می‌شود که لازم است قبل از ثبت‌نام متقاضیان، از طریق فراخوان دانشگاه به اطلاع همگان برسد.
ماده 5: پذیرش از طریق این آیین‌نامه در دوره‌های روزانه به‌صورت رایگان و در سایر دوره‌ها براساس مصوبه هیأت امنای دانشگاه انجام می‌شود.
ماده 6: اتباع غیرایرانی «مقیم ایران» ورودی کارشناسی ارشد سال تحصیلی ۱۴۰۱-۱۴۰۰ و بعدازآن در صورت داشتن شرایط می‌تواند از تسهیلات این آیین‌نامه بهره‌مند شود.
ماده 7: دانشگاه موظف است برای پذیرش مهرماه سال تحصیلی آینده خود، فراخوان رسمی و عمومی را تا نیمه اسفندماه سال تحصیلی جاری اعلام کند.
تبصره 1: در صورت پذیرش با آزمون در نیمسال دوم تحصیلی (به استناد کد رشته محل مندرج در دفترچه آزمون) دانشگاه موظف است تا نیمه اول آبان ماه همان سال تحصیلی فراخوان رسمی و عمومی خود را اعلام کند.
ماده 8: دانشگاه می‌تواند با رعایت شرایط مندرج در این آیین‌نامه نسبت به پذیرش حائزین شرایط اقدام نماید. اسامی پذیرفته‌شدگان باید توسط معاون آموزشی و تحصیلات تکمیلی دانشگاه برای تأیید صلاحیت عمومی به سازمان سنجش ارسال شود و قطعی شدن ثبت‌نام منوط به تأیید سازمان مذکور است.
ماده 9: توافقنامه «حمایت از جذب استعدادهای برتر در رشته‌های اولویت‌دار کشور» (ابلاغیه شماره ۱۴۴۳۶۴/11 تاریخ (6/۶/1401) و «شیوه‌نامه طرح شهید احدی برای پذیرش بدون آزمون در دوره دکتری تخصصی» مصوب تاریخ 26/۷/1400 شورای هدایت با بنیاد ملی نخبگان برای پذیرش بدون آزمون مورد تأیید می‌باشند.
ماده 10: پذیرش دانشجویان نمونه کشوری در هرسال تحصیلی براساس مصوبه شورای هدایت و با معرفی حائزین شرایط توسط سازمان سنجش به دانشگاه انجام می‌شود.
ماده 11: مسئولیت حسن اجرای این آیین‌نامه و هرگونه پاسخگویی قانونی مترتب بر آن برعهده دانشگاه پذیرنده است، نظارت بر اجرا برعهده سازمان سنجش و شرح و تفسیر مفاد آن برعهدۀ معاونت آموزشی وزارت خواهد بود.
ماده 12: این آیین‌نامه مشتمل بر یک مقدمه، ۱۲ ماده و ۳ تبصره در جلسه شماره ۷۸ مورخ 30/۷/1401 شورای هدایت استعدادهای درخشان وزارت علوم، تحقیقات و فناوری به تصویب رسید و جایگزین «آیین‌نامه پذیرش بدون آزمون استعدادهای درخشان در دوره تحصیلی دکتری» (ابلاغیه شماره ۶۷۲۷۲/21 تاریخ 18/۴/93) و سایر مصوبات مربوط به پذیرش بدون آزمون در دوره دکتری می‌شود و برای پذیرش دانشجو از شروع سال تحصیلی ۱۴۰۳-۱۴۰۲ لازم‌الاجراست.
جدول ارزشیابی داوطلبان بدون آزمون دکتری موضوع بند 3-3 ماده 3
جدول 1- نحوه محاسبه امتیازات پژوهشی
| ردیف | نوع فعالیت | حداقل امتیاز | حداکثر امتیاز | نحوه ارزیابی | امتیاز مکتسبه |
| 1 | 1-1- مقالات علمی – پژوهشی (داخلی و خارجی) مرتبط با پایان‌نامه 2-1- گواهی ثبت اختراع مورد تائید سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی ایران 3-1- برگزیدگی در جشنواره‌های علمی معتبر بین‌المللی (خوارزمی، فارابی، رازی و ابن‌سینا) | 7 امتیاز | 40 امتیاز | - هر مقاله تا 7 امتیاز - گواهی ثبت اختراع بین‌المللی تا 7 و داخلی تا 5 امتیاز - برگزیدگی داخلی تا 3 و بین‌المللی تا 7 امتیاز |
|
| 2 | مقالات علمی – ترویجی مرتبط با پایان‌نامه | - | 6 امتیاز | هر مقاله تا 3 امتیاز |
|
| 3 | مقالات چاپ‌شده در کنفرانس‌های معتبر (داخلی یا خارجی) | - | 4 امتیاز | خارجی تا 2 و داخلی 1 امتیاز |
|
| 4 | تألیف یا ترجمه کتاب مرتبط با رشته تحصیلی | - | 4 امتیاز | - |
|
| 5 | کیفیت پایان‌نامه کارشناسی ارشد | - | 4 امتیاز | عالی تا 4 و بسیار خوب تا 2 امتیاز |
|
| حداقل امتیاز قابل‌محاسبه | 7 | 40 | - |
| |
- ابلاغیه معاونت آموزشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری به تاریخ 2/4/99 درخصوص جدول 1 برای دریافت‌کنندگان ابلاغیه به قوت خود باقی است.
جدول 2- نحوه محاسبه امتیازات آموزشی
| ردیف | نوع فعالیت | حداکثر امتیاز | نحوه ارزیابی | امتیاز مکتسبه |
| 6 | معدل کل نمرات و کیفیت دانشگاه محل تحصیل دوره کارشناسی (پیوسته و ناپیوسته) | 6 امتیاز | مطابق با دستورالعمل اجرایی شورای تحصیلات تکمیلی دانشگاه |
|
| 7 | معدل کل نمرات و کیفیت دانشگاه محل تحصیل دوره کارشناسی ارشد ناپیوسته (بدون احتساب نمره پایان‌نامه) | 5 امتیاز | مطابق با دستورالعمل اجرایی شورای تحصیلات تکمیلی دانشگاه |
|
| 8 | طول مدت تحصیل در دوره کارشناسی* | 3 امتیاز | بیش از 8 نیمسال کارشناسی پیوسته و بیش از 4 نیمسال کارشناسی ناپیوسته امتیازی ندارد. |
|
| 9 | طول مدت تحصیل در دوره کارشناسی ارشد ناپیوسته* | 3 امتیاز | بیش از 4 نیمسال امتیازی ندارد. |
|
| 10 | برگزیدگان المپیادهای علمی دانشجویی | 5 امتیاز | رتبه 1 تا 3، 5 امتیاز، رتبه 4 تا 6، 4 امتیاز، رتبه 7 تا 9، 3 امتیاز، رتبه 10 تا 12، 2 امتیاز و رتبه 13 تا 15، 1 امتیاز |
|
| 11 | داشتن توانمندی زبان خارجی | 8 امتیاز | مطابق شیوه‌نامه ارزیابی توانمندی زبان خارجی دانشگاه مصوب شورای تحصیلات تکمیلی دانشگاه** |
|
| جمع | 30 |
|
| |
* رشته‌هایی که برنامه درسی آن‌ها طبق مصوبه شورای عالی برنامه‌ریزی آموزشی در دوره کارشناسی پیوسته بیش از 8 نیمسال تحصیلی و در دوره کارشناسی ناپیوسته و کارشناسی ارشد ناپیوسته بیش از 4 نیمسال تحصیلی و در دوره کارشناسی ارشد پیوسته بیش از 12 نیمسال تحصیلی تصویب شده‌اند با نظر کمیته مصاحبه‌کننده می‌توانند از امتیاز بندهای 8 و 9 بهره‌مند شوند.
** دانشگاه موظف است در فراخوان پذیرش خود براساس شیوه‌نامه ارزیابی توانمندی زبان خارجی دانشگاه، (مصوب شورای تحصیلات تکمیلی دانشگاه)، موارد مرتبط با ارزیابی توانمندی زبان خارجی و تعیین نمره را به متقاضیان اطلاع دهد.
جدول شماره 3- امتیازات مصاحبه
| ردیف | شاخص ارزیابی | حداکثر امتیاز | امتیاز مکتسبه طبق نظر کمیته مصاحبه‌کننده |
| 12 | تسلط در تجزیه‌وتحلیل مسائل علمی و پاسخگویی به سؤالات | 3 امتیاز |
|
| 13 | وسعت نظر، نوآوری و کارآفرینی | 3 امتیاز | |
| 14 | شخصیت، متانت و نحوه تعامل | 3 امتیاز | |
| 15 | نگرش و اطلاعات فناورانه مرتبط با رشته تحصیلی | 3 امتیاز | |
| 16 | توانایی فن بیان و انتقال مطالب | 3 امتیاز | |
| 17 | هم‌راستایی زمینه پژوهشی داوطلب با اولویت‌های علمی اعضای گروه | 15 امتیاز | |
| جمع | 30 |
| |
